Ο Robert Downey Jr ήταν μόλις έξι ετών όταν έκανε το πρώτο του βήμα στη χαοτική πορεία του προς τον εθισμό του στα ναρκωτικά και τη φυλακή.
Ο πατέρας του τον είχε εντοπίσει να πίνει ένα ποτήρι λευκό κρασί στη διάρκεια μιας βραδιάς πόκερ στο σπίτι της οικογένειας στη Νέα Υόρκη. Αλλά αντί να πάρει το ποτήρι από τα χέρια του γιου του, του έδωσε ένα τσιγαριλίκι και του είπε να το καπνίσει. Τέτοια ήταν, προφανώς, η ανορθόδοξη προσέγγιση του σκηνοθέτη Robert Downey Sr στη φροντίδα των παιδιών.
Πολύ λιγότερο γνωστός από τον Χολιγουντιανό αστέρα γιο του, που νίκησε τους δαίμονές του και έγινε ένας από τους πιο ακριβοπληρωμένους ηθοποιούς στον κόσμο, ο Robert Downey Sr ήταν ένας ανορθόδοξος σκηνοθέτης, που επίσης ήταν βυθισμένος στους εθισμούς του για μεγάλο μέρος της ζωής του.
Χρόνια αργότερα, παραδέχθηκε ότι είχε κάνει ένα “φριχτό, ανόητο λάθος” δίνοντας στον εξάχρονο γιο του ναρκωτικά. Ωστόσο, όπως αποκαλύπτεται σε ένα νέο ντοκιμαντέρ, που είναι στα σκαριά εδώ και τρία χρόνια, αυτό ήταν σύμφωνα με ένα χαοτικό και ανεύθυνο γονικό στυλ.
Όταν δεν έδινε ναρκωτικά στον γιο του, ο Downey Sr έπαιρνε τον μικρό Robert να δει ταινίες ακατάλληλες για ανηλίκους και μάλιστα του έβγαζε ρόλο, από την ηλικία των 5 ετών, στις δικές του ενοχλητικές και καθόλου φιλικές προς τα παιδιά ταινίες. Σύμφωνα με τον Downey Jr., “η ζωή στο σπίτι περιελάμβανε “να μεγαλώνει σε μια οικογένεια όπου όλοι έκαναν ναρκωτικά””.
Ίσως κάποιοι αναρωτηθούν αν είναι περίεργο που ο σταρ ξέφυγε με τέτοιο δραματικό τρόπο. Αυτό το ερώτημα θέτει και τον πατέρα του “Sr.”, ένα νέο ντοκιμαντέρ στο Netflix, που έχει κάνει ο σταρ σχετικά με την ταραχώδη σχέση του με τον πατέρα του και την περίεργη ανατροφή του.
Η ταινία ρίχνει ένα αποκαλυπτικό, νέο φως σε έναν βαθιά ταραγμένο αλλά σίγουρο για τον εαυτό του ηθοποιό, ο οποίος, το 1999, είπε σε έναν δικαστή ότι, χάρη στον πατέρα του που του έδινε ναρκωτικά, είχε εθιστεί από την ηλικία των οκτώ ετών. Πρόσθεσε ότι ο εθισμός του στην κοκαΐνη και την ηρωίνη ήταν “σαν να είχα ένα κυνηγετικό όπλο στο στόμα μου και να έχω το δάχτυλό μου στη σκανδάλη και να μου αρέσει η γεύση του μετάλλου του όπλου”.
Τον Ιούλιο του 2021, ο Downey Sr πέθανε σε ηλικία 85 ετών από τη νόσο του Πάρκινσον. Αν και εκφράζουν βαθιά στοργή ο ένας για τον άλλον -και ο Downey Jr αποφεύγει τις άμεσες κατηγορίες- ο ρόλος που διαδραμάτισε ο πατέρας του στα καταστροφικά προσωπικά του προβλήματα είναι ξεκάθαρος.
Αναφερόμενος στη φριχτή ανατροφή του, ο Downey Jr λέει σε κάποιο σημείο: “Νομίζω θα ήταν παράλειψη να μην συζητήσουμε για την επίδρασή της σ’ εμένα“. Ο πατέρας του, ντροπιασμένος, μουρμουρίζει: “Αγόρι μου, σίγουρα θα μου άρεσε να χάσω αυτή τη συζήτηση”.
Ο μικρότερος από τα δύο παιδιά, ο Downey Jr γεννήθηκε στο Μανχάταν το 1965 και μεγάλωσε αρχικά στην μποέμ γειτονιά του Γκρίνουιτς Βίλατζ, όπου λέει ότι ήταν “περικυκλωμένος” από ναρκωτικά στο σπίτι.
Οι γονείς του ήταν θιασώτες της αντικουλτούρας της δεκαετίας του 1960 και έκαναν underground ταινίες, η μητέρα του, Elsie, εμφανιζόταν σε ό,τι κι αν έκανε ο σύζυγός της -κάποτε έπαιζε και τους 12 γυναικείους χαρακτήρες. Αν και επηρέασε μια γενιά νεότερων κινηματογραφιστών, οι ταινίες του Downey Sr δεν ήταν ποτέ εμπορικά επιτυχημένες και η οικογένεια ζούσε σε ένα στενόχωρο λοφτ.
Ο πατέρας του υποστήριξε ότι έφτιαξε μία εμπορική ερωτική ταινία, υπό τον τίτλο “The Sweet Smell Of Sex, μόνο και μόνο για να πληρώσει τα έξοδα για τη γέννηση του γιου του. Ο Robert Jr ήταν μόνο πέντε ετών όταν έπαιξε τον πρώτο του ρόλο σε μία περίεργη ταινία του πατέρα του, ενώ στα επτά του έπαιξε σε δεύτερη ταινία.
Στο νέο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνεται κλιπ από μια σπάνια συνέντευξη, πιθανότατα από τη δεκαετία του ’90, όπου ο Downey Sr παραδέχεται πως “αρκετοί από εμάς νόμιζαν ότι θα ήταν υποκριτικό να μην έχουμε τα παιδιά μας να συμμετέχουν στη μαριχουάνα και σε τέτοια πράγματα. Ήταν μία ηλίθια κίνηση από μέρους μας να το μοιραστούμε αυτό με τα παιδιά μας. Είμαι χαρούμενος που είναι εδώ”.
Στο ερώτημα αν ανησυχούσε ποτέ ο γιος του, που κάθεται δίπλα του στη συνέντευξη και μοιάζει σε κακό χάλι, δεν θα τα επιβίωνε, απάντησε: “Πολλές φορές”.
Η οικογένεια μετακόμισε τουλάχιστον 12 φορές,στο Λονδίνο. στο Νέο Μεξικό, στο Λος Άντζελες και το Κονέκτικατ, καθώς οι γονείς κυνηγούσαν την καριέρα τους εις βάρος της εκπαίδευσης των παιδιών τους.
Στο Λος Άντζελες, οικογενειακοί φίλοι όπως ο Jack Nicholson, ο Peter Sellers και ο Alan Arkin επισκέπτονταν τακτικά ένα σπίτι όπου η κάνναβη, λέει ο Downey Jr, “ήταν βασικό προϊόν, όπως το ρύζι”.
Ο Χολιγουντιανός σταρ συγκλονίζει λέγοντας πως η χρήση ναρκωτικών έγινε ο μόνος τρόπος με τον οποίο ο πατέρας του ήξερε πώς να συνδεθεί μαζί του. “Όταν ο μπαμπάς μου και εγώ κάναμε ναρκωτικά μαζί” είχε πει σε συνέντευξή του το 1988 “ήταν σαν να προσπαθούσε να εκφράσει την αγάπη του για μένα με τον μόνο τρόπο που ήξερε”.
Οι γονείς του χώρισαν το 1978 – όταν ο Robert ήταν 13 ετών – και αρχικά μετακόμισε με τον πατέρα του στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια.
Στο γυμνάσιο, τα προβλήματά του με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ κλιμακώθηκαν καθώς διασκέδαζε με τα άγρια παιδιά του Χόλιγουντ. Οι συμμαθητές του, περιλαμβανομένων των Sean Penn, Rob Lowe και Emilio Estevez, ΄ήδη αστέρες και ο Robert ήταν αποφασισμένος να γίνει ένας.
Στα 16 του παράτησε το σχολείο για να ασχοληθεί με την υποκριτική. Στα 18 του, αναγκάστηκε να τα βγάλει πέρα μόνος του όταν ο πατέρας του δεν τον στήριζε οικονομικά. Ο Downey Jr επέστρεψε στη Νέα Υόρκη για να δοκιμάσει την τύχη του στη σκηνή. Σύντομα δεν βρήκε μόνο δουλειά αλλά και τον έρωτα, όταν έπειτα από ένα ειδύλλιο με τη Marisa Tomei, ξεκίνησε σοβαρή σχέση με τη συμπρωταγωνίστριά του Sarah Jessica Parker, επίσης 18 ετών. Έζησαν μαζί για πέντε χρόνια προτού ο εθισμός του από τα ναρκωτικά καταστρέψει τη σχέση τους. Ωστόσο, μέχρι εκείνη τη στιγμή έπαιξε τον ρόλο που τον καθιέρωσε υποδυόμενος ένα εθισμένο πλουσιόπαιδο, στην ταινία του 1987, “Less Than Zero”.
Οι ρόλοι άρχισαν να έρχονται σαν βροχή, ενώ το 1992 ήταν υποψήφιος για Όσκαρ με την ταινία “Chaplin”. Ο Downey Jr παντρεύτηκε το μοντέλο Deborah Falconer το 1992 και απέκτησαν ένα γιο, τον Indio. Στο μεταξύ, η δεύτερη σύζυγος του πατέρα του, την οποία παντρεύτηκε το 1991 αποδείχθηκε πως ήταν η σωτηρία του. Σώθηκε από τον εθισμό του για να μπορέσει να τη φροντίσει όταν αυτή διαγνώστηκε με νόσο του κινητικού νευρώνα. Πέθανε σε ηλικία 36 ετών το 1994.
Ωστόσο, δεν υπήρχε ακόμη σωτηρία για τον γιο του, καθώς η χρήση ναρκωτικών και η χαοτική του συμπεριφορά επιδεινώθηκαν. Το 1996, ο Downey Jr συνελήφθη για υπερβολική ταχύτητα ενώ ήταν μεθυσμένος και είχε στην κατοχή του ηρωίνη, κρακ κοκαΐνης και ένα γεμάτο όπλο. Τον επόμενο μήνα, κι ενώ περίμενε τη δίκη, οι γείτονές του κάλεσαν την αστυνομία όταν ανακάλυψαν πως ο Downey Jr υπό την επήρεια ναρκωτικών περιπλανήθηκε σπίτι τους και λιποθύμησε στο κρεβάτι του 11χρονου γιου τους. Την ίδια χρονιά η σύζυγός του τον εγκατέλειψε. Δικαστής διέταξε την εισαγωγή του σε κέντρο αποτοξίνωσης. Αλλά το έσκασε, συνελήφθη και εστάλη πίσω με τον Downey Jr να παραδέχεται ότι “ήταν το αγόρι της αφίσας για φαρμακευτική κακοδιαχείριση”.
Επανειλημμένα παρέλειψε τα τεστ ναρκωτικών που είχε διατάξει το δικαστήριο και μπαινοέβγαινε στη φυλακή, ώσπου το 1993 ένας δικαστής έχασε την υπομονή του με την υπεροψία του σταρ και τον φυλάκισε για τρία χρόνια το 1999.
Ακόμη και όταν βγήκε έξω το 2000 και κέρδισε χρυσή σφαίρα για την ερμηνεία του στο τηλεοπτικό νομικό δράμα Ally McBeal, συνέχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα. Η αστυνομία βρήκε κοκαΐνη και μεθαμφεταμίνη στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του και, ενώ ήταν ελεύθερος υπό όρους, βρέθηκε να περιφέρεται στο Λος Άντζελες, ξυπόλητος και “φτιαγμένος”. Απολύθηκε από το Ally McBeal και πήγε ξανά για αποτοξίνωση.
Τελικά το 2003 συναντήθηκε με την παραγωγό Susan Levin στα γυρίσματα. Τού είπε ότι θα τον παντρευόταν -κάτι που έκανε το 2005- μόνο αν υποσχόταν να απεξαρτηθεί από τα ναρκωτικά μια και καλή. Ακολούθησε θεραπευτικό πρόγραμμα 12 βημάτων, ξεκίνησε διαλογισμό και κουνγκ φου και τώρα λέει πως το πιο ισχυρό ναρκωτικό που παίρνει είναι η καφεΐνη.
Το 2008, ο Downey Jr επελέγη για τον ρόλο του Tony Stark στο Iron Man και τα υπόλοιπα είναι πλέον ιστορία. Ο ηθοποιός που στο παρελθόν κέρδιζε 8 σεντς καθαρίζοντας τηγάνια στη φυλακή, έχει βγάλει 355 εκατ. λίρες από το franchise.
