Η λέξη “gaslighting” είναι η λέξη του 2022 για το λεξικό Merriam-Webster έπειτα από μία αύξηση 1.740% στην αναζήτηση της έκφρασης στον ιστότοπό του μέσα σ’ έναν χρόνο.
Η Merriam Webster ορίζει το gaslighting ως την ψυχολογική χειραγώγηση ενός ατόμου, συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το “gaslighting” κάνει το θύμα να αμφισβητεί την εγκυρότητα των δικών του σκέψεων, την αντίληψη της πραγματικότητας ή τις αναμνήσεις του και συνήθως οδηγεί σε σύγχυση, απώλεια αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης, αβεβαιότητα για τη συναισθηματική ή ψυχική του σταθερότητα και εξάρτηση από τον δράστη.
Είναι, επίσης, ένα εργαλείο που χρησιμοποιούν άνθρωποι με κακοποιητική συμπεριφορά σε σχέσεις αλλά και πολιτικοί και δημοσιογράφοι. Το “gaslighting” μπορεί να συμβεί ανάμεσα σε συντρόφους σε ερωτική σχέση, όπως και σε οικογενειακές και φιλικές σχέσεις.
Μπορεί το “gaslighting” να είναι εταιρική τακτική ή παραπλάνησης του κοινού. Υπάρχει επίσης το ιατρικό “gaslighting”, όταν ένας επαγγελματίας υγείας απορρίπτει την ασθένεια ή τα συμπτώματα ενός ασθενούς λέγοντας ότι “όλα είναι στο μυαλό σου”. Η λέξη εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1938, σε ένα θεατρικό έργο με τίτλο “Gas Light” του Patrick Hamilton. Έγιναν δύο κινηματογραφικές μεταφορές του θεατρικού, ενώ σ’ αυτήν του 1944 πρωταγωνιστούν οι Ingrid Bergman και Charles Boyer. Σύμφωνα με το σενάριο, ο ήρωας προσπαθεί να κάνει τη σύζυγό του να αμφιβάλει τα όσα βλέπει, αρνούμενος πράγματα που όντως συμβαίνουν.
Όταν η Angela Lansbury πέθανε τον Οκτώβριο, υπήρξε αύξηση στην αναζήτηση της λέξης, καθώς είχε υποδυθεί μια νεαρή υπηρέτρια, τη Nancy Oliver στο “Gaslight”.
Αργότερα, ο όρος χρησιμοποιήθηκε από επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να περιγράψει κλινικά μία μορφή παρατεταμένου καταναγκαστικού ελέγχου σε κακοποιητικές σχέσεις.
Η λέξη της χρονιάς στο Merriam-Webster επιλέγεται βάσει δεδομένων. Ο Peter Sokolowski, γενικός συντάκτης του Merriam-Webster, και η ομάδα του εξετάζουν λέξεις στον ιστότοπο για να μετρήσουν ποιες έχουν αυξηθεί σε αναζητήσεις κατά τη διάρκεια του έτους. Όπως είπε ο Sokolowski, το “gaslighting” βρέθηκε σε όλη τη διάρκεια του 2022 στις 50 κορυφαίες λέξεις που αναζητήθηκαν στο merriam-webster.com, έτσι ώστε να αναδειχθεί η κορυφαία της χρονιάς που φθάνει στο τέλος της.
Ο Sokolowski είπε: “Είναι μια λέξη που αναδύθηκε τόσο γρήγορα στην αγγλική γλώσσα, και ειδικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, που ήταν πραγματικά έκπληξη για μένα και για πολλούς από εμάς. Ήταν μια λέξη που αναζητούσαμε συχνά κάθε μέρα του χρόνου“.
Η ομάδα δεν αναλύει γιατί οι άνθρωποι αναζητούν λέξεις. Οι λόγοι μπορεί να είναι οποιοιδήποτε, από ελέγχους ορθογραφίας και ορισμού έως προσπάθεια έμπνευσης και παρακίνησης.
Κάποιοι απ’ όσους αναζήτησαν το “gaslighting” φέτος μπορεί να ήθελαν να μάθουν, απλώς, αν είναι μία ή δύο λέξεις ή αν είναι με παύλα. Η περσινή επιλογή ήταν το “εμβόλιο”.
