Κάποιοι ίσως με χαρακτήριζαν εμμονική με την ιστορία μόδας, και γενικώς με την ιστορία. Δεν θα το αρνηθώ, έχω μια ακαταμάχητη έλξη σε οτιδήποτε με κάνει να καταλαβαίνω τον κόσμο γύρω μου καλύτερα. Γι’ αυτό και έχω δυσανεξία στην άσκοπη φλυαρία και στην «μπουρδολογία», όπως αναφέρουμε εμείς οι γραφιάδες λαϊκιστί τον βερμπαλισμό δίχως αντίκρυσμα. Ας αφήσουμε όμως εμένα και τις εμμονές μου κι ας πιάσουμε το κομμάτι της ιστορίας της μόδας, θέτοντας ένα ερώτημα. Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί η σειρά με τα κουμπιά σε ένα πουκάμισο, για παράδειγμα, είναι στις γυναίκες στην αριστερή και στους άντρες στην δεξιά πλευρά;

Όπως καθετί που υπάρχει γύρω μας, κάποιος το χει μελετήσει και το χει σχεδιάσει, πριν πάρει μορφή και γίνει αντικείμενο. Σας λέω με βεβαιότητα ότι τίποτα δεν φτιάχτηκε τυχαία. Από το πιο περίπλοκο έργο τέχνης που βρίσκεται σε μια γκαλερί, το αυτοκίνητο που χρησιμοποιείτε καθημερινά, μέχρι το κουμπί που κλείνει την μπλούζα σας. Στην προκειμένη, αν είστε γυναίκα, θα παρατηρήσετε πως η σειρά με τα κουμπιά σε ένα πουκάμισο ή μια μπλούζα σας είναι στην αριστερή άκρη του υφάσματος, ενώ έχετε δανειστεί το πουκάμισο του καλού σας από την ντουλάπα του (ή αν είστε άντρας) θα παρατηρήσετε ότι η σειρά με τα κουμπιά βρίσκεται από την αντίθετη -από τη δεξιά πλευρά. Γιατί όμως;

Το ξέρω ότι πιθανότατα έχετε σοκαριστεί τώρα που το αντιληφθήκατε. Το ίδιο έπαθα κι εγώ πριν λίγο καιρό που έγινε μια σχετική συζήτηση στο γραφείο με την ομάδα. Το ερώτημα τέθηκε από τους συναδέλφους και έπρεπε να βρω μία ικανοποιητική απάντηση. Βέβαια, αντί για μία βρήκα πολλές. Καθώς φαίνεται, κανείς δεν ξέρει ακριβώς το λόγο, ωστόσο υπάρχουν μερικές θεωρίες που, στα δικά μου μάτια και στην κοινή λογική, είναι πιθανότερο να αληθεύουν.

Μερικοί πιστεύουν ότι οι γυναίκες χρειάζονταν πουκάμισα με κουμπιά στα αριστερά για να μπορούν να φροντίζουν τους απογόνους τους πιο εύκολα. Επειδή οι περισσότερες κρατούσαν με το αριστερό χέρι τα μωρά τους, το δεξί τους χέρι ήταν αυτό που ήταν «ελεύθερο» για να κάνουν οποιαδήποτε άλλη εργασία. Όπως το να ξεκουμπώσουν το πουκάμισο για να ταΐσουν τα μωρά τους.

Άλλοι πιστεύουν ότι η διαφορά προέκυψε κατά τη διάρκεια της χειραφέτησης των γυναικών, όταν εκείνες άρχισαν να φορούν πιο «αντρικά» είδη ρούχων, όπως παντελόνια. Το αμερικανικό περιοδικό The Atlantic έγραψε ότι οι γυναίκες φαίνεται να εκνεύριζαν τον Γάλλο στρατιωτικό και πολιτικό ηγέτη Ναπολέοντα Βοναπάρτη αντιγράφοντας τη διάσημη πόζα του, στην οποία έχει χώσει το ένα χέρι του μέσα στο γιλέκο του. Ως τιμωρία λοιπόν, ο Ναπολέων ανάγκασε τους κατασκευαστές να κουμπώνουν τα γυναικεία πουκάμισα στην αντίθετη πλευρά από τα ανδρικά.

Το 2016 η ιδρύτρια της Elizabeth & Clarke, Melanie M. Moore, δήλωσε στο Today: «Όταν τα κουμπιά εφευρέθηκαν τον 13ο αιώνα ήταν, όπως οι περισσότερες νέες τεχνολογίες, πολύ ακριβά. Οι πλούσιες γυναίκες τότε δεν ντύνονταν μόνες τους – είχαν καμαριέρα που τους έντυνε. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν δεξιόχειρες, αυτή η διάταξη διευκόλυνε κάποιον που στεκόταν απέναντί τους για να κουμπώσει το φόρεμά τους».

Εν τω μεταξύ, ο Benjamin Radford στο Live Science έγραψε: «Ανάλογα με την εποχή, οι άνδρες μπορεί να φορούν γιλέκα, παντελόνια, γκέτες και μάλλινα μπουφάν. Αλλά τα γυναικεία ρούχα ήταν πολύ πιο περίτεχνα και μπορούσαν να αποτελούνται από μια ντουζίνα ή περισσότερα ενδύματα, συμπεριλαμβανομένων μεσοφόρων, λουλουδιών, φορέματα, κορσέδες και φασαρίες. Στους περασμένους αιώνες, οι άντρες ντύνονταν μόνοι τους ενώ οι γυναίκες όχι».

Από ότι φαίνεται, είτε για λόγους κοινωνικο-οικονομικούς, είτε για λόγους πρακτικούς, η ύπαρξη κουμπιών στην αριστερή πλευρά των ρούχων για τις γυναίκες είναι στρατηγικά μελετημένη καθώς διευκόλυνε τις υπηρέτριες να ντύνουν τις κυρίες των σπιτιών. Όταν όμως τα ρούχα είτε απλοποιήθηκαν, είτε τα κουμπιά έγιναν ένα φθηνό υλικό και άρα δεν τα χρησιμοποιούσαν μόνο οι πλούσιες, κανείς δεν θεώρησε ότι ήταν απαραίτητο να αντιστρέψουν τα κουμπιά στα γυναικεία πουκάμισα στην δεξιά πλευρά -όπως είναι στων αντρών.