Instagram, TikTok, Facebook… Φίλτρα που αλλάζουν τα μάτια μας, τα χείλη μας, τα μαλλιά μας ακόμη και το σώμα μας. Φίλτρα που δεν αλλάζουν μόνο την εμφάνισή μας, αλλά μπορούν να διαστρεβλώσουν την ίδια την εικόνα του εαυτού μας, όχι μόνο σ’ ένα story ή σ’ ένα post, αλλά κυρίως στο μυαλό μας.

Κάθε μέρα στα κοινωνικά δίκτυα παρατηρούμε και μία καινούργια εμμονή. Άλλοτε είναι τα φίλτρα που αλλάζουν τα μάτια και τα χείλη μας, άλλοτε φίλτρα που μας αδυνατίζουν, που μας κάνουν τα χείλη πιο σαρκώδη και κάπου μέσα σε όλα αυτά τα φίλτρα, ξεχάσαμε να χρησιμοποιήσουμε το πιο σημαντικό φίλτρο που διαθέτουμε όλοι, το μυαλό μας!

Εκείνο που μας επιτρέπει να ξεχωρίζουμε το πραγματικό και το φυσιολογικό, από μία πειραγμένη και ψεύτικη εικόνα. Εικόνα που αναγκάζει τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αναπόφευκτα να συγκρίνονται με άλλους και να αισθάνονται πολλές φορές, σαν να μην μπορούν να φτάσουν τις ‘’ιδανικές ζωές τους’’.

@athollmills#duet with @its_joe_momma considering everyone is always in my comments like “use the inverted filter” here you go huns xo #invertedfilter #inverted♬ original sound – Mikki Marie

Η τελευταία εμμονή που συναντήσαμε είναι αυτή του συμμετρικού προσώπου με τη βοήθεια ενός φίλτρου αναστροφής. Το φίλτρο αυτό μάλιστα, αντιστρέφει το πρόσωπο μας, σαν να κοιτάμε έναν καθρέφτη και δείχνει πως φαινόμαστε στους άλλους. Σύμφωνα με τη συμμετρία αυτή καθορίζεται –υποτίθεται- και η ομορφιά μας. Όσο πιο συμμετρικό είναι ένα πρόσωπο, τόσο πιο όμορφο θεωρείται.

Μερικοί άνθρωποι εκπλήσσονται ευχάριστα από τη συμμετρία του προσώπου τους, ενώ άλλοι συγκλονίζονται από το πόσο διαφορετική είναι η εμφάνισή τους, όταν ενεργοποιούν και απενεργοποιούν το φίλτρο.

Ο μύθος του συμμετρικού προσώπου

Παρόλο που γιατροί και ψυχολόγοι ισχυρίζονται ότι είναι σχεδόν αδύνατο να έχουμε μία τέλεια συμμετρία προσώπου, το ανεστραμμένο φίλτρο στο TikTok φαίνεται να επηρεάζει έντονα την αυτοπεποίθηση των χρηστών και την ψυχική τους υγεία.

Πόσο συχνό είναι όμως ένα απόλυτα συμμετρικό πρόσωπο; Καθόλου! Όμως για κάποιο λόγο η ιδέα, ότι η συμμετρία ισοδυναμεί με  την “ιδανική ομορφιά” βασίζεται σε μια θεωρία αιώνων γνωστή ως ‘’Χρυσή αναλογία’’, η οποία όμως πρακτικά σε ένα ανθρώπινο σώμα είναι αδύνατη.

Στην ουσία το φίλτρο δεν αλλάζει την εμφάνισή μας, παίζει όμως με την αντίληψή μας για τον εαυτό μας, καθώς παρουσιάζει την εικόνα μας με τρόπο που εμείς δεν μπορούμε συνήθως να δούμε.

@billlnaiis this how the homies see ME #inverted♬ iSpy Panic at the Disco Mashup – julian ⚡️

Αυτό που βλέπουν όλοι οι άλλοι όταν μας κοιτάζουν, είναι αντίθετο από αυτό που βλέπουμε εμείς να αντανακλάται στον καθρέφτη μας. Πιο συγκεκριμένα, όταν κοιτάζουμε τον εαυτό μας σε έναν καθρέφτη, βλέπουμε μια «κατοπτρική εικόνα», με αποτέλεσμα αυτή για τον καθένα από εμάς, να είναι η εμφάνιση που περιμένουμε να δουν οι άλλοι.

Οι εφαρμογές ‘’ομορφιάς’’ και η ιδανική εικόνα

Οι εφαρμογές ‘’ομορφιάς’’ και ρετούς, όπως το Photoshop, το FaceTune κλπ. συμβάλλουν σε μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς και επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση των νέων. Η ιδανική και τέλεια εικόνα δεν υπάρχει και δεν θα μπορούσε να υπάρξει καθώς, κανένας άνθρωπος δεν είναι ίδιος με τον άλλο. Άρα αυτό που σε κάποιον μοιάζει ιδανικό, δεν θα ταιριαζει ποτέ σε κανέναν άλλο.

Πολλοί χρήστες των κοινωνικών δικτύων έχουν κάνει λόγο για συναισθήματα ανεπάρκειας που τους προκαλούνται, καθώς συγκρίνουν τον εαυτό τους –εκούσια ή ακούσια- με όλες τις φιλτραρισμένες και πειραγμένες εικόνες, που βλέπουμε κάθε μέρα.

Αυτή η τάση του ανεστραμμένου φίλτρου δημιούργησε μάλιστα σε πολλούς, την ανησυχία για το πώς φαίνεται το πρόσωπο τους στους άλλους κάτι που μπορεί να συμβάλλει ακόμα και στην διαταραχή σωματικής δυσμορφίας. Ας δούμε λοιπόν πως η εμμονή με αυτό το φίλτρο εμφανίστηκε  σε μια περίοδο αυξημένου στρες και μοναξιάς, όταν πολλοί νέοι ήδη αναφέρουν θέμα με την αυτοπεποίθησή τους.

Είναι σημαντικό να ξέρουμε πως το τέλειο δεν υπάρχει. Ειδικά το τέλειο που τα social media έχουν βαλθεί να παρουσιάσουν, το τέλειο που είναι ουσιαστικά ‘’κατασκευασμένο να δείχνει τέλειο’’.

Κανείς από εμάς δεν μπορεί να ανταγωνιστεί αυτήν την εξιδανικευμένη εκδοχή της πραγματικότητας, πολύ απλά γιατί κι αυτή είναι ένα ακόμα φίλτρο των κοινωνικών δικτύων κι ενώ έχει δημιουργηθεί για να δείχνει ιδανική… δεν είναι!

Εις το επανιδείν!